Axtarış Sistemləri. Axtarış Texnikası

Axtarış sistemləri.

İnternetdə istənilən mövzuda informasiya tapmaq mümkündür.İnternetdə axtarış üçün başlıca alət axtarış sistemidir.Axtarış sistemi veb-saytların avtomatlaşdırılmış indeksini yaradan proqramdır. İnternetdə yüzlərlə axtarış sistemləri vardır. Bu axtarış sistemləri arasında cüzi fərq olsa da , onların əksəriyyətini ümumi xüsusiyyətlər birləşdirir; məs: bu sistemlərin hamısı axtarışı açar sözlərə görə həyata keçirir. Hər bir axtarış sistemi 3 əsas hissədən ibarətdir:

1.Axtarış sisteminin proqramı  - onun əsas hissəsidir.Bu proqram sistemin verilənlər bazasında saxlanılan milyonlarla yazının arasında axtarış aparır.

2.Hörümçək və ya soxulcan - axtarış sisteminin indeksləyici robotu olan hörümçək İnternetdə açar sözlərə görə axtarış aparır və tapdığı səhifələri axtarış sisteminə verir.Onun hörümçək və ya soxulcan adlandırılmasına səbəb,veb-də aramsız “sürünməsi”,yəni veb-saytları yoxlaması və istinadları tapması ilə bağlıdır.Dəyişiklikləri nəzərə almaq üçün hörümçək və ya soxulcan tez-tez əvvəllər baxmış olduğu veb-saytlara yenidən “girə” bilər.

3.İndeks və indeksləyici - hörümçək veb-səhifəni tapan kimi onu indeksə təqdim edir,indeksləndikdən sonra o, bu axtarış sisteminin hər bir istifadəsi zamanı”göz qabağında”olacaq.

Böyük siyahılarda faydalı informasiyanı tapmaq üçün relevantlıqdan,yəni tapılan informasiyanın axtarış meyarının uyğunluq dərəcəsindən istifadə edilir və faizlə ifadə edilir.

 Dünyada hal-hazırda tanınmış axtarış sistemləri

Google, Alta Vista, Lycos, Yahoo!, Excite, Rambler, Ara.com.tr, Yandex

Axtarış Texnikası 

İnternetdə səmərəli axtarış üçün yeni yanaşmalar lazımdır.Axtarış nə qədər spesifik olarsa, axtarılanı tapmaq ehtimalı da bir o qədər böyük olacaq.Bunun üçün nə axtarıldığını axtarış sisteminə  dəqiq bildirməli və müxtəlif  üsullardan istifadə etməyi bacarmaq lazımdır:

Frazaya görə axtarış-bir-birinin ardınca gələn sözləri tapmaq üçün istifadə edilir.Fraza üzrə axtarış aparmaq üçün sözləri dırnaq içərisinə almaq lazımdır.

Riyazi əməllər vasitəsilə axtarış-istənilməyən siyahını süzgəcdən keçirmək üçün istifadə edilir.Axtarışa sözlər əlavə etmək və çıxartmaq üçün plyus(+) və minus(-) işarələrindən istifadə edilir.

Məntiqi əməllər vasitəsilə axtarış -Verilənlər bazasında axtarış aparmağın bir yolu da Bul məntiqindən istifadə etməkdir.Bunun üçün 3 məntiqi əməldən istifadə edilir.And(Və),Not(Deyil),Or(Və ya).Bəzi axtarış sistemləri məntiqi axtarış üçün forma təklif edir.Advanced Search(Ətraflı axtarış) hiperistinadını çıqqıldatdıqda, uyğun forma açılacaq və bununla da dili, sözləri, frazaları daxil etmək və çıxartmaq mümkün olur.